Jak mądrze bawić się z maluchem?
W dzisiejszych czasach łatwo jest wpaść w pułapkę technologii i kupować coraz więcej wymyślnych gadżetów, które rzekomo są niezbędne do rozwoju dziecka. Tymczasem do większości zabaw nie potrzeba skomplikowanych zabawek, ani drogich akcesoriów. Dużo ważniejszy jest wspólnie spędzonym czas i kreatywne podejście do zabawy. Należy przy tym pamiętać o odpowiednim dopasowaniu proponowanych aktywności nie tylko do wieku dziecka, ale i jego temperamentu, a także czasu i miejsca zabawy. Istotne jest także zachowanie balansu między zajęciami stymulującymi różne sfery rozwoju dziecka, tak, by był on harmonijny. Na równi ważny jest rozwój fizyczny, intelektualny, poznawczy, społeczny czy emocjonalny. Wiele cennych wskazówek w tym temacie i przykładów różnorakich aktywności można znaleźć tutaj. Wspólna zabawa z dzieckiem to cudowny czas i warto wygospodarować na nią energię w ciągu dnia. Poza oczywistym aspektem wzmacniania wzajemnych więzi, daje ona możliwość obserwacji malucha, śledzenia jego dorastania i kształtowania go. Pierwsze lata życia są najważniejsze w rozwoju dziecka, warto więc zainwestować w tym okresie przede wszystkim maksimum własnego czasu i zaangażowania.
Rozwój fizyczny – motoryka, rozwój poszczególnych zmysłów
Od pierwszych miesięcy życia dziecka można kształtować jego przyszłą sprawność, zdrowie i stymulować rozwój wszystkich zmysłów. Jak? Oczywiście poprzez wspólną zabawę. W końcu to główna aktywność dzieci. Doskonałym i bardzo prostym pomysłem na pierwsze wspólne chwile są wszelkiego rodzaju zabawy paluszkowe. Już sam dotyk pobudza receptory u dziecka, przyczyniając się do rozwoju systemu nerwowego. Natomiast angażując w prostą wyliczankę paluszki i dłonie malucha usprawnia się ich motorykę. Delikatne masaże, a w późniejszych miesiącach nazywanie i wskazywanie części ciała dziecka pozwolą mu poznać swoją budowę i rozwinąć koordynację wzrokowo-dotykową. Już w pierwszym roku życia można też spróbować podstawowych zabaw ruchowych. Nie tylko będą one stymulować układ mięśniowy maluszka, ale też nauczą go rozpoznawać i odczuwać swoje ciało względem otaczającej przestrzeni.
Gdy dziecko ma około roku, warto wprowadzić do zabawy proste przedmioty, takie jak klocki. Maluch chwytając je, rzucając, a z czasem układając jeden na drugim, będzie przy okazji kształtował motorykę małą i koordynację ruchową. Ta prosta zabawa daje przy tym nieograniczone możliwości i na pewno szybko się nie znudzi.
U dwu, trzylatków należy skoncentrować się na rozwoju wspomnianej już motoryki małej. Prawidłowy progres zdolności manualnych zapewnią różne prace plastyczne, ale także przesypywanie czy ugniatanie materiałów sypkich i elastycznych. Nie musi to być zaraz ciastolina czy, modny ostatnio, piasek kinetyczny.. Równie dobrze sprawdzą się produkty spożywcze, takie jak mąka, nasiona, groch, etc.
Niezwykle ważny w tym okresie jest też ruch na świeżym powietrzu. Czy to na osiedlowym placu zabaw, czy na wycieczce w lesie, istotne jest, by dać mu szansę eksplorowania otoczenia. Różnorodna aktywność fizyczna na pewno przyczyni się do rozwoju koordynacji, balansu, ale i prawidłowego wzrostu dziecka.
Rozwój intelektualny i poznawczy – wyobraźnia przestrzenna, poznawanie przez nazywanie
Już w czasie pierwszych zabaw paluszkowych warto uruchomić także stymulację mózgu dziecka. Doskonale sprawdzą się do tego proste rymowanki i wierszyki zsynchronizowane z ruchem. Mogą one wprowadzać nazewnictwo części ciała, ale z czasem też na przykład liczenie. W pierwszych miesiącach życia dziecko bardzo dokładnie obserwuje i zapamiętuje świat. Gdy ukończy mniej więcej pół roku zaczyna też rozumieć, że przedmioty i otaczająca go przestrzeń istnieje poza nim. To dobry moment na wprowadzenie gier polegających na chowaniu i odnajdowaniu zabawek. Poznawanie świata i rozwój różnych aspektów inteligencji dziecka stymulują także tak zwane zabawy fundamentalne. Ogólnie chodzi w nich o usprawnienie postrzegania przez dziecko rzeczywistości we wszelkich jej aspektach. Doskonały wpływ na szeroko pojęty rozwój intelektualny i poznawczy malucha ma także czytanie mu książek i opowiadanie bajek. Czynności te sprzyjają szybszemu kształtowaniu mowy, stymulują pracę mózgu i uczą skupienia.
Rocznemu dziecku można już zaproponować pierwsze puzzle (koniecznie z dużych elementów) i inne zabawki kształtujące wyobraźnię przestrzenną i stymulujące kreatywność. Niespełna dwuletnie dziecko można tez włączyć w proste czynności domowe, takie jak gotowanie, prace w ogródku czy porządkowanie zdjęć i pamiątek. Pozwoli to maluchowi na odkrywanie świata, a jednocześnie ciekawe spędzenie czasu z rodzicem. Jeśli jest się zajętym i nie ma możliwości w pełni zaangażować w zabawę z dzieckiem, można spróbować prostych gier słownych – zgadywanek, kalamburów. Warto tez pamiętać o aspekcie poznawczym tak prostych gier jak ciepło-zimno (chowanie przedmiotów) czy kreatywne przetwarzanie przedmiotów codziennego użytku (zużytych butelek, rolek po papierze toaletowym, opakowań).
Rozwój kompetencji społecznych, relacji międzyludzkich, emocjonalny
Dbając o rozwój fizyczny i intelektualny dziecka nie można zapomnieć o równoczesnym kształtowaniu jego kompetencji społecznych. Od najmłodszych lat należy zadbać o to, by dziecko poznawało, a z czasem umiało nazwać swoje emocje oraz rozpoznawać je u innych. W pierwszych miesiącach życia bardzo ważne jest tez budowanie więzi emocjonalnej z dzieckiem. Ta pierwsza relacja z rodzicem ma olbrzymi wpływ na późniejsze interakcje z innymi ludźmi. Dużą rolę odgrywa tu mówienie do maluszka. Należy tez pozwolić dziecku na naśladowanie zachowani innych. To naturalny etap w jego rozwoju, który może się pojawić już w okolicach pierwszego roku życia. Poprzez kopiowanie dorosłych szkraby uczą się zachowań i ról społecznych, ale też rozwijają wyobraźnię i rozumienie świata. Można wykorzystać tendencję dzieci do naśladowania rodziców, zachęcając je do udziału w pracach domowych. Choć zamiast pomóc na pewno wydłużą i utrudnią dorosłemu ich wykonywanie, będzie to miało doskonały wpływ na ich rozwój społeczny i emocjonalny. Z czasem nauczą się doceniać wartości domowego posiłku, czasu spędzonego z rodziną i wyrobią nawyk pomagania w obowiązkach domowych.
W okolicach drugiego roku życia, poza kontaktem z rodzicami i innymi opiekunami, równie ważne stają się pierwsze interakcje z rówieśnikami. Niezwykle istotne są więc zabawy (zarówno te na placu zabaw, jak i w domu) kształtujące umiejętność dzielenia się i współpracy.