Rodzic niepokojący się rozwojem psychoruchowym swojego dziecka niejednokrotnie spotyka się często z radami typu: „każde dziecko dojrzewa w innym tempie”. Niestety bagatelizowanie problemu może doprowadzić do jego pogłębienia, a nawet do utrwalenia nieprawidłowości. W razie jakichkolwiek nieprawidłowości warto zatem skonsultować się ze specjalistą. Doświadczony, wykwalifikowany fizjoterapeuta lub ortopeda dziecięcy zapewne szybko zdiagnozuje problem i pokieruje dalszym leczeniem naszego malucha. Warto dodać, że rehabilitacja podjęta we wczesnym niemowlęctwie daje większą szansę na osiągnięcie zamierzonego efektu. Jakie metody rehabilitacji niemowląt są zatem najskuteczniejsze?
Rehabilitacja niemowląt metodą NDT Bobath
Założeniem metody NDT Bobath jest przeprowadzenie terapii w taki sposób, aby doprowadzić do wypracowania prawidłowych wzorców ruchowych u dziecka. Cel ten osiąga się poprzez dostarczanie rozmaitych doznań aktywujących dziecko do prawidłowego ułożenia ciała czy wykonywania właściwych ruchów. Metoda nie bazuje na opracowanym zestawie ćwiczeń, lecz są one zawsze indywidualnie dopasowywane do pacjenta przez doświadczonego specjalistę. Ćwiczenia wykonywane są przy uwzględnieniu rytmu dnia niemowlęcia oraz jego podstawowych potrzeb. Rehabilitacja metodą NDT Bobath jest prowadzona w gabinecie, a następnie kontynuowana w domu. Rodzice biorą zatem czynny udział w ćwiczeniach, wykonując je zgodnie ze wskazaniami specjalisty. Ćwiczenia są realizowane także podczas codziennych czynności pielęgnacyjnych. W miarę postępu psychoruchowego pacjenta prowadzący rehabilitację dopasowuje odpowiedni poziom zaawansowania ćwiczeń. Metoda jest bezinwazyjna, dlatego nie powinna powodować żadnego dyskomfortu u niemowlęcia. Zasadniczo nie ma też przeciwwskazań co do jej stosowania. Z tego względu wykorzystywana jest przykładowo w terapii wcześniaków oraz niemowląt z porażeniem mózgowym, asymetrią ciała czy nieprawidłowym napięciem mięśniowym.
Metoda Vojty w rehabilitacji niemowląt
Metoda Vojty bazuje na odpowiedniej stymulacji ciała do wypracowania właściwych wzorców ruchowych. Cel osiąga się poprzez układanie dziecka w określonej pozycji, stosowanie oporu w trakcie ruchu i stymulację punktów wywołujących reakcje ruchowe. Założeniem tej metody jest jak najwcześniejsze przystąpienie do rehabilitacji w celu wypracowania prawidłowych wzorców ruchowych i zapobiegnięcia utrwalaniu się niewłaściwych nawyków. Podobnie, jak w przypadku NDT Bobath, bardzo ważne jest zaangażowanie rodziców w proces terapii, rehabilitacja powinna być kontynuowana w domu. Osoba prowadząca rehabilitację instruuje rodziców, w jaki sposób mogą przeprowadzać ćwiczenia w domu. Metodę Vojty stosuje się u dzieci z porażeniem mózgowym, z uszkodzeniami centralnego układu nerwowego oraz przy problemach z napięciem mięśniowym i asymetrią. Każdy pacjent jest traktowany indywidualnie, a fizjoterapeuta dopasowuje zestaw ćwiczeń do jego możliwości. Ćwiczenia metodą Vojty są wymagające dla niemowlęcia, dlatego nie powinny być wykonywane przykładowo, jeżeli dziecko jest w trakcie infekcji lub cierpi na padaczkę. Odpowiednio dobrane ćwiczenia nie będą powodowały dyskomfortu i będą bezbolesne dla pacjenta. Obecność rodziców jest istotna ze względu na poczucie bezpieczeństwa dziecka. Ma to oczywiście bezpośrednie przełożenie na jakość wykonywanych ćwiczeń.
Powyższe metody rehabilitacji niemowląt są wykorzystywane zarówno w Polsce, jak i na świecie. O wyborze jednej z nich decyduje oczywiście lekarz (np. ortopeda dziecięcy). Przed podjęciem decyzji przeprowadzany jest dokładny wywiad i kompleksowa obserwacja dziecka. Efekty rehabilitacji będą znacznie lepsze przy odpowiednim zaangażowaniu rodziców. Ważnym elementem rehabilitacji niemowląt jest także prawidłowe wykonywanie czynności pielęgnacyjnych przez opiekunów (np. ubieranie, karmienie czy podnoszenie). Poza ćwiczeniami rodzice powinni także dbać, aby dziecko nie przyjmowało nieprawidłowych pozycji.