Obraz ciała w naukach psychologicznych oznacza fakt psychologiczny i społeczny polegający na subiektywnym odbiorze ludzkiego ciała, własnego i cudzego, w psychice jednostki. Obraz ciała jest więc tym, jak konkretna osoba to ciało postrzega. Psychologia notuje coraz więcej zaburzeń w ocenie obrazu ciała przez współczesnych ludzi, co niekiedy uważa się wręcz za chorobę cywilizacyjną związana z tak zwanym narcyzowaniem się społeczeństw.
Zaburzenia w postrzeganiu obrazu ciała
Media, tabloidy, kultura fitness, ale przede wszystkim zaburzenia w funkcjonowaniu rodzin powodują, że coraz młodsze osoby borykają się z zaburzeniami obrazu własnego ciała, a stąd już krok do zaburzeń odżywiania. Obraz ciała w przypadku zaburzeń odżywania staje się dla człowieka wrogi, a ludzie dotknięci problemami z tego spektrum uważają się za odpychających, otyłych, niewartych uwagi i niezasługujących na miłość ani inne, pozytywne więzi z ludźmi.
Nastolatki, najczęściej dziewczęta, stają przed lustrem i – w związku z zaburzeniami postrzegania obrazu własnego ciała – odbierają swój wizerunek jako kompromitującą karykaturę. Anoreksja, bulimia, kompulsywne jedzenie i napady wilczego głodu są zaburzeniami odżywiania powstałymi w konsekwencji niewłaściwej percepcji własnego ciała. Współczesna psychodietetyka poświęca tym, coraz popularniejszym zaburzeniom, wiele uwagi szukając również skutecznych sposobów profilaktyki społecznej i psychoedukacji indywidualnej, połączonej najczęściej z psychoterapią całej rodziny, w której – za sprawą zaburzonego obrazu ciała – wystąpiło wtórnie zaburzenie odżywiania.
Psychodietetyka wobec zaburzeń odżywania
Pierwszym krokiem do wystąpienia zaburzeń odżywiania jest zaburzony obraz własnego ciała. Psychodietetyka jest dziedziną psychologii poświęcającą swoją uwagę osobom borykającym się z niewłaściwym łaknieniem, które wynika z zaburzeń psychicznych.
Wśród współczesnych nastolatek i kobiet (choć coraz częściej problem ten dotyka również mężczyzn) największe żniwo zbiera anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny. Najczęściej jej początkiem jest próba korekty nadwagi, za sprawą zaburzonego obrazu ciała, wyolbrzymionej w chorobowym postrzeganiu do otyłości. Najczęściej na anoreksję chorują dziewczęta i kobiety, które nie akceptują swojego ciała, uważają się za otyłe i nieatrakcyjne. Stopniowo z diety eliminowane są kolejne produkty żywieniowe. Wycieńczony organizm przestaje funkcjonować – może nastąpić zanik cyklu menstruacyjnego lub uszkodzenie nerek i często dopiero w tym momencie osoba z anoreksją decyduje się na leczenie.
Drugim popularnym zaburzeniem odżywiania jest bulimia. Chorzy na przemian głodzą się i przejadają, często prowokując wymioty, aby nie przytyć mimo spożycia znacznej ilości pokarmów podczas napadu głodu. Innym zaburzeniem odżywiania, niezwykle dziś popularnym jest napadowe, lękowe objadanie się w chwilach stresu, najczęściej w nocy. Osoby chorujące na wilczy głód cechuje bardzo wysoki poziom lęku i samokontroli. Jedzenie jest sposobem na odreagowanie.
Psychodietetycy opisują również szereg, niezwykle trudnych do leczenia, zaburzeń mieszanych, na przykład okresowej anoreksji przeplatanej bulimią lub zaburzeń pracy jelit spowodowanych wilczym głodem z nocnym, napadowym zespołem objadania się. Za każdym z tych zaburzeń stoi, oprócz indywidualnych rysów osobowości osoby chorującej, zespół lękowy wraz z zaburzonym postrzeganiem obrazu własnego ciała. Dlatego też zawód psychodietetyka jest jednym ze strategicznych w promocji zdrowia i profilaktyce społecznej. Prawidłowy, zdrowy i realistyczny obraz własnego ciała musi zostać wypracowywany na nowo po epoce ideału wychudzonego ciała modelki, który dominował globalnie w wieku XX, a jego konsekwencją były śmiertelne przypadki samozagłodzenia się dziewcząt i kobiet usiłujących sprostać własnym, chorobowym wymaganiom szczupłej sylwetki.
Inspirowane: wsr.edu.pl – fizjoterapia